Middelburg

Beschrijving van de Dansen

De Zeeuwsche Rei

 De Zeeuwsche Rei is een van de oudste dansen men heeft kunnen achterhalen. De geschiedenis van dit dansje gaat terug tot de negentiende eeuw. De dans wordt uitgevoerd met drietallen: een boer met aan beide zijden een vrouw. Het verhaal daarachter is dat alleen de hardwerkende boerenknechten op tijd met hun werk klaar waren om naar het dorpsplein te gaan. Daar vond hij dan nog genoeg meisjes die nog niet waren voorzien van een knul om dansend de namiddag door te brengen.

De jongens en meiden trekken hand in hand in een lange sliert vanaf de zijkant het plein op om daar een ronde te vormen. In acht passen gaan ze dan allemaal zoveel mogelijk naar het centrum van de cirkel en in acht passen weer naar buiten. Dan is het de beurt aan de mannen: met z’n allen naar binnen in de cirkel om daar met een polsenmolen een keer in de rondte te gaan. Als ze weer teruggekomen zijn op hun plaats in de cirkel zijn de vrouwen aan de beurt: naar het midden van de cirkel met de linkerhand op de schouder van je voorgangster en tegen de klok in ook een keertje rond en terug naar je plaats in de cirkel. De man neemt dan de vrouw aan zijn rechterzijde aan de hand om samen met haar een pasje te doen, vervolgens is de vrouw aan zijn linkerzijde aan de beurt.

Uiteindelijk staat iedereen weer in de cirkel en gaat de cirkel een keertje rond, met de klok mee; de dansers draaien zich om en de cirkel draait een keer tegen de klok in. De handen gaan de lucht in want dit dansje is goed gelukt!

ReidansFoto uit het boekje Zeeuwsch Volk in Zeeuwsche Dracht

Ook in Frans Vlaanderen wordt de Zeeuwse Rei gedanst: Le groupe De Zotte Vlaamse de Quesnoy-sur-Deûle (Nord)

De Boerendochter

Ook de Boerendochter wordt gedanst met drietallen: het liefje van de boer aan de rechterzijde, haar chaperonne aan de linkerzijde van de boer. Natuurlijk wordt er wat geflirt tussen de boer en zijn lief maar heel voorzichtig want de andere dame kijkt toe en heeft misschien zelf wel een oogje op de boer. Een voorzichtig dansje met vermoeiende huppelpasjes.

Na afloop moet je wel een minuutje nemen om terug op adem te komen en nog steeds is het niet duidelijk met wie de boer verder gaat: zijn liefje misschien of toch haar chaperonne?

De Zeeuwsche Schots

 Schots is de benaming voor een bepaald soort dans, maar daar trekken wij ons niets van aan, wij verwijzen graag naar de oude banden met Schotland. Vanuit Veere en Middelburg voeren vroeger de schepen uit naar Schotland om daar wol te gaan halen, die vervolgens thuis werd gebruikt om onze kleding te maken. Aan de kade in Veere staat nu nog steeds de Schotse Huizen! Daarin waren vroeger de agentschappen en de depots gehuisvest en van waaruit de handel tussen Veer een Schotland werd georganiseerd.

De dans wordt opnieuw uitgevoerd met drietallen, waarbij de boer opnieuw om beurten met een van de beide vrouwen een dansje doet. Tussendoor draaien de mensen om elkaar heen, om elkaar van alle kanten te kunnen bekijken en de voor- en nadelen van de dansen inzichtelijk te krijgen.

 

De Ontmoetingsdans

Uitvoering van de Ontmoetingsdans op de Europeade 2014 in Kielde, Polen

Ontmoeting op het dorpsplein

Uitvoering van de dans Ontmoeting op het Dorpsplein tijdens het Openingsgala van de Europeade 2016 in Namen

Bruiloftdans

Domburgse kermis

De Anne en Liesje dans en de Annetje liesje dans

 Anneliesje

Dit was een Walchers gebruik. De 1e donderdag in mei en oktober werd zo genoemd, omdat op die dagen de boerenmeiden en boerenknechts konden wisselen van dienst.

Ze trokken naar Middelburg om dit te vieren. Gearmd, in lange rijen, gingen ze zingend door de straten.

Tot kort voor de Tweede Wereldoorlog heeft dit festijn zich kunnen handhaven.

Foto uit het boekje Zeeuwsch Volk in Zeeuwsche Dracht

Krantenbank anneliesje

Uit Eilanden-nieuws. Christelijk Streekblad op Gereformeerde Grondslag  | pagina 9  (9/12) (krantenbank Zeeland)

De Provinciale Rei (klompendans)

(muziek: Jan Morks / choreografie; Chris Mazure)

De dansparen, elk voorstellend een paartje van een verschillende boerderij, stappen de dansvloer op en gaan als paar in twee rijen tegenover elkaar staan. Op de maat van de muziek is het drie keer stampen met de klompen aan de voeten en vervolgens klappen in de handen: de rechter hand van man en vrouw eerst dan de linker hand. Bij de derde keer houden man en vrouw elkaars rechterhand vast om 180° om hun gezamenlijke as te draaien. Daarmee worden ook de twee aanvankelijke rijen tot een grote ronde gevormd, de vrouwen aan de binnenzijde en mannen daar omheen en met de zelfde passen draaien de twee cirkels langs elkaar: de mannen met de klok mee, de vrouwen tegen de klok in, zodat na iedere serie passen je een andere partner tegenover je hebt. Als de cirkels half zijn gedraaid gaan we weer met de zelfde passen terug tot we weer tegenover onze oorspronkelijke danspartner staan.

De vrouwen zoeken elkaar op in het midden van de cirkel: links-sluit-aan / rechts-sluit-aan, ze draaien zich om en proberen met een klap in de handen de aandacht van hun man te krijgen. Dan weer terug naar de cirkel, ook nu weer links-sluit-aan / rechts-sluit-aan om daar, vlak voor de neus van de man, in de handen te klappen.

Dan zijn het de mannen die elkaar opzoeken in het midden, daar eens flink stampen en weer terugkeren naar de cirkel,
om vervolgens ook zijn danspartner mee te nemen naar het middelpunt. Weer terug op de plaats is het tijd voor een liefdevolle knuffel.

Dan gaat het mis: de vrouwen uit de linker rij proberen een rondedansje uit met de man uit de andere rij. Dat laten de vrouwen uit die rechter rij natuurlijk niet op zich zitten: een seintje naar de boer aan de overkant en ook zij doen samen een rondedansje.

Teruggekomen dan toch maar weer een knuffel om de stommiteit van zo even goed te maken. Vervolgens staat ieder in een grote kring, die in z’n geheel – links-sluit-aan / rechts-sluit-aan – rond gaat. Eerst met de klok mee en vervolgens weer terug waarbij de groep weer in twee rijen tegenover elkaar komt te staan.

Ruzie wordt het nu: de vrouwen van de linker rij gaan de mannen van de overkant echt uitdagen, met die zelfde links-sluit-aan / rechts-sluit-aan pas en dan in de handen klappen voor z’n neus, de man probeert de vrouw te pakken maar die heeft zich al omgedraaid en is terug naar haar plaats. Haar eigen begeleider laat het er niet bij zitten en stapt woedend naar de overkant om de uitdagende man een lesje te leren: zijn meisje zal er niet met een vreemde kerel van door gaan!

De dansgroep vormt daarna twee kleine kringen die beiden eerst met de klok mee draaien en vervolgens weer terug.
Uiteindelijk vormt de groep weer een grote cirkel die zich al draaiend naar het front van de dansvloer begeeft.
Voorop de eerste helft en de tweede helft van de groep stelt zich daarachter op met de rug naar het publiek toe.
De mannen van de voorste rij gaan op een knie zitten en trekken de vrouwen naar zich toe om op de ander knie plaats te nemen. De mannen en vrouwen van de andere rij hebben zich inmiddels ook omgedraaid en staan met de armen om elkaar heen: wat zich ook heeft afgespeeld aan het einde van deze dans heeft iedere boer weer de vrouw aan zijn zijde waarmee hij de dans is begonnen.

Provinciale Rei tijdens het Morksconcert

De Ringrijders dans

 (muziek: Han Beekman / choreografie: traditioneel)

Tot op de dag van vandaag is het Ringrijden op ons eiland nog een spektakel van je welste.
Te paard of vanaf het rijtuig moet de ring gestoken worden die boven het parcours hangt en met de per ronde kleiner wordende ring wordt het steeds moeilijker om met je lans die ring te pakken te krijgen. De deelnemers worden natuurlijk wel aangemoedigd vanaf de zijlijn. Als uiteindelijk de winnaar bekend is wordt deze op de handen genomen en gejonast. Het feest na afloop is natuurlijk voor iedereen.

Voor de ringrijders dans worden de paarden op stal gehouden. De vrouwen vormen in twee rijen het parcours en twee van hen houden de stokken op waartussen de ring hangt. De mannen gaan een voor een het parcours door om de ring te steken. Nadat ze voor de tweede keer naar de ring hebben gestoken sluiten ze zich aan bij de vrouwen aan de zijkant: een kort dansje met je lief als aanmoediging? arm in arm vier passen naar achteren en dan weer vier passen naar voren, armen in elkaar gehaakt een rondje met de klok mee, een klap in de handen en met de andere arm gehaakt een rondje terug.

Inmiddels is de volgende – kleinere – ring opgehangen en gaan de mannen door voor de volgende ronde door het parcours, en als ook deze ronde wordt gehaald is het tijd voor een dansje met de vrouwen. Een borreltje is na deze moeilijke ronde ook wel op z’n plaats dus gaat een van de vrouwen langs de mannen met een eigen gestookt drankje.

Dan: de laatste ronde, de ring die nu bovenin hangt is nog kleiner en de beslissing zal nu moeten vallen. De mannen die nog in de strijd zijn doen weer hun uiterste best om de ring aan de lans te steken. De een lukt dat de ander niet en dus is al snel de winnaar bekend. Die wordt door de andere mannen gejonast en vervolgens op de schouders weer naar de vrouwen gedragen waar de winnaar nog eens wordt toegezongen. Elke man neemt zijn vrouw bij de hand en met een walspas gaan alle paren de vloer nog eens over om paar voor paar aan de zijkant te verdwijnen.

De Boerenpronker

Met de internationale handel maar ook met het boerenbedrijf werd vroeger goed geld verdiend.

Vissersdans

Burgemeesterdans

Molendans